Clean Code – Nền tảng quan trọng trong lập trình

Clean Code – một khái niệm đã quá quen thuộc với lập trình viên. Đây cũng chính là một trong những kiến thức quan trọng không thể thiếu nếu muốn đạt hiệu quả cao trong công việc lập trình. Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết “Clean Code -Nền tảng quan trọng trong lập trình” nhé!

1. Thế nào là Clean Code?

Clean code được hiểu là mã nguồn sạch khi được dịch ra. Tuy nhiên, để hiểu một cách đầy đủ, clean code

bao gồm cách tổ chức và triển khai mã nguồn một cách khoa học, dễ hiểu và có hiệu quả cao. Tinh thần chủ đạo là tập trung vào cách tư duy để tối ưu hóa mã code. Kết quả là mã code trở nên dễ đọc và dễ hiểu hơn, đồng thời cũng giúp người dùng dễ dàng phát hiện lỗi và bảo trì nhanh chóng hơn.

Việc sử dụng còn đóng góp đáng kể vào giá trị của dự án. Bằng cách sử dụng code sạch, các lập trình viên khác cũng có thể dễ dàng hiểu được ý nghĩa và cấu trúc của hệ thống.

2. Đặc điểm của Clean Code

Có một số đặc điểm chính:

• Dễ đọc và hiểu: Clean code phải được viết sao cho dễ đọc, dễ hiểu và không gây hiểu lầm về mục đích và ý nghĩa. Nó phải giúp người đọc hiểu được cách vận hành của các ứng dụng, sự tương tác giữa các object, vai trò và chức năng của từng class, cũng như mục đích của mỗi expression và biến.

• Dễ thay đổi: Clean code phải đảm bảo rằng khi thực hiện các thay đổi, các chức năng gốc vẫn hoạt động bình thường. Để đạt được điều này, code cần tuân thủ một số tiêu chí, bao gồm:

-Class và method phải được khai báo gần, nhỏ và chỉ có một chức năng duy nhất.

-Class phải có giao diện lập trình ứng dụng mở (Open API), rõ ràng và ngắn gọn.

-Chức năng của class và method phải hoạt động bình thường và dễ dàng dự đoán.

• Dễ kiểm tra: Clean code phải được thiết kế sao cho việc kiểm tra code đã có sẵn hoặc viết test case của kiểm thử thành phần (component testing) trở nên dễ dàng. Người đọc cũng cần dễ dàng hiểu được và thay đổi test.

Những đặc điểm trên giúp clean code trở thành một công cụ hữu ích trong quá trình phát triển phần mềm, giúp tăng cường tính bảo trì, tái sử dụng và hiệu quả của dự án.

3. Tại sao cần Clean Code trong lập trình?

3.1. Tiết kiệm cho việc bảo trì

Một trong những lý do quan trọng để tiến hành Clean code trong lập trình là việc giúp đảm bảo dễ bảo trì phần mềm. Bảo trì là yêu cầu không thể thiếu khi sử dụng phần mềm hay các sản phẩm kỹ thuật. Nếu phần mềm không được phát triển tốt và không tuân thủ nguyên tắc Clean code, việc bảo trì sẽ tốn rất nhiều chi phí và thời gian. Vì vậy, việc đảm bảo chất lượng của mã nguồn là một công việc quan trọng cần được đề cao.

Một trong những lợi ích quan trọng là giúp cho việc bảo trì và nâng cấp phần mềm trở nên dễ dàng và ít tốn kém hơn. Điều này mang lại giá trị kinh tế lớn nhất từ Clean code. Ngoài ra, Clean code cũng giúp các nhà phát triển giảm thiểu chi phí đáng kể cho dự án.

3.2 Dễ đọc code hơn

Một khía cạnh quan trọng khác của Clean code là giúp cho người khác dễ đọc mã nguồn. Thường thì việc phát triển chương trình hay phần mềm đòi hỏi sự hợp tác của nhiều người trong một nhóm. Tuy nhiên, mỗi người có thể có một kiểu code khác nhau, khiến việc đọc và hiểu code của nhau trở nên khó khăn. Nếu lập trình viên sử dụng Clean code một cách linh hoạt và hợp lý, mã nguồn sẽ trở nên dễ đọc hơn. Điều này giúp các thành viên trong nhóm có thể dễ dàng đọc và hiểu quá trình phát triển dự án, từ đó làm việc thuận lợi và hiệu quả hơn.

3.3. Đánh giá trình độ của lập trình viên

Việc sử dụng Clean code còn giúp đánh giá trình độ của lập trình viên. Để đánh giá trình độ một lập trình viên, cần xem xét nhiều tiêu chí và khía cạnh khác nhau. Trong khía cạnh kỹ thuật, việc sử dụng Clean code phần nào thể hiện được trình độ của lập trình viên đó. Đây không chỉ đơn giản là viết code sạch, mà còn thể hiện khả năng tư duy logic, cách tổ chức và triển khai mã nguồn một cách hiệu quả.

Sử dụng clean code không chỉ là một cách để làm cho mã nguồn dễ đọc và dễ bảo trì, mà nó còn phản ánh mức độ kinh nghiệm của lập trình viên. Bằng cách áp dụng clean code thường xuyên, lập trình viên tích lũy được nhiều kinh nghiệm trong việc sửa chữa và hoàn thiện các đoạn mã bị lỗi. Nhờ đó, họ sẽ phát triển các kỹ năng giải quyết và xử lý vấn đề khi gặp lỗi trong mã code. Điều này rất hữu ích trong quá trình làm việc và phát triển các dự án.

3.4. Hình thành nguyên tắc chung

Sự áp dụng clean code cũng giúp tạo nên các nguyên tắc chung trong công ty thiết kế phần mềm. Việc thiết lập những nội quy và tiêu chuẩn chung là yêu cầu bắt buộc để công ty hoạt động một cách uy tín và chuyên nghiệp. Khi mỗi thành viên trong công ty tuân thủ những quy tắc và tiêu chuẩn chung này, công việc sẽ được hoàn thành nhanh chóng và có chất lượng cao hơn. Ngược lại, khi không có quy tắc chung, sản phẩm có thể gặp nhiều lỗi và chất lượng sẽ bị ảnh hưởng.

Điều quan trọng là không phải công ty nào cũng có các lập trình viên có trình độ tương đương. Tuy nhiên, nếu có một hoặc vài lập trình viên hiểu và áp dụng clean code, việc hướng dẫn cả nhóm theo một nguyên tắc chung sẽ trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn.

3.5. Thể hiện sự chuyên nghiệp

Sự chuyên nghiệp của một đội ngũ phát triển phần mềm phần nào được thể hiện qua việc tạo ra mã nguồn hoàn thiện và tuân thủ quy tắc chung của clean code. Một đội ngũ đạt chuẩn trong việc sử dụng clean code sẽ được đánh giá cao và được coi là chuyên nghiệp trong lĩnh vực phát triển phần mềm.

Cuối cùng, để đạt được sự chuyên nghiệp trong từng bộ phận và cả công ty, nó đóng vai trò quan trọng. Đó là một yếu tố góp phần nâng cao sự chuyên nghiệp cho mỗi team và cả doanh nghiệp. Áp dụng clean code là một cách để đảm bảo mã nguồn được viết một cách chất lượng và dễ bảo trì, đồng thời thể hiện sự chuyên nghiệp và tôn trọng với công việc lập trình.

4. Điều gì ảnh hưởng tới Clean Code?

Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến clean code, và những yếu tố cơ bản nhất bao gồm:

• Định danh: Các biến, hàm, lớp hay package cần có các định danh súc tích, đơn giản và dễ hiểu, thể hiện được ý nghĩa của chúng. Tránh sử dụng các tên chung chung, khó hiểu hoặc dễ gây hiểu lầm.

• Hàm: Các hàm cần được viết ngắn gọn, không làm quá nhiều nhiệm vụ khác nhau và không có quá nhiều tham số. Nên tránh lạm dụng ghi chú và chỉ sử dụng chúng khi thực sự cần thiết.

• Định dạng mã nguồn (Format): Định dạng mã nguồn là các khoảng cách lùi đầu dòng, giúp mã nguồn trở nên dễ đọc và hiểu hơn

• Thiết kế và kiến trúc: Thiết kế và kiến trúc của mã nguồn ảnh hưởng đến khả năng mở rộng hay thay đổi theo yêu cầu thực tế. Một thiết kế tốt giúp mã nguồn dễ dàng thích ứng với sự thay đổi mà không gây ra quá nhiều khó khăn.

• Thiếu bản kiểm thử: Việc thiếu các bản kiểm thử đủ lớn và đủ đa dạng có thể ảnh hưởng tới việc không đảm bảo được độ ổn định và chất lượng của mã nguồn.

Kết luận

Như đã tổng hợp, clean code là một khái niệm quan trọng trong lập trình, giúp mã nguồn trở nên dễ đọc, hiểu và bảo trì. Các đặc điểm của clean code, lý do cần tiến hành clean code trong lập trình cùng với những yếu tố ảnh hưởng đến clean code đã được trình bày. Hi vọng rằng bài viết này đã mang đến cho bạn nhiều kiến thức bổ ích và thú vị về clean code. Hãy đọc thật kỹ để tích lũy thêm kiến thức về lập trình nhé!