[Giải nén AI] Nói về Trí Tuệ Nhân Tạo

Artificial Intelligent (AI), hay trí tuệ nhân tạo, đại diện cho sự tiến bộ đáng kể trong công nghệ và khoa học hiện đại. Các công ty công nghệ và thiết bị điện tử đã không ngừng tập trung phát triển trong vài năm qua. Với khả năng thông minh và sức mạnh tính toán, nó đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống của con người. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều người không biết rõ AI là gì và có bao nhiêu loại. Hãy cùng TotHost tìm hiểu thông tin chi tiết qua series bài viết về Trí Tuệ Nhân Tạo. 

1. Artificial Intelligence – Trí tuệ nhân tạo là gì?

Trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence – AI) là việc mô phỏng các quy trình trí tuệ con người bằng các máy móc, đặc biệt là các hệ thống máy tính. Các ứng dụng cụ thể của AI bao gồm hệ thống chuyên gia, xử lý ngôn ngữ tự nhiên, nhận dạng giọng nói và thị giác máy.

2. AI hoạt động như thế nào?

2.1. Cách hoạt động

Khi sự thổi phồng về AI ngày càng tăng, các nhà cung cấp đã đua nhau quảng cáo cách sản phẩm và dịch vụ của họ sử dụng nó. Thường thì những gì họ gọi là AI đơn giản chỉ là một phần của công nghệ, chẳng hạn như học máy. 

AI yêu cầu một nền tảng phần cứng và phần mềm chuyên dụng để viết và huấn luyện các thuật toán học máy. Không có một ngôn ngữ lập trình duy nhất đồng nghĩa với AI, nhưng Python, R, Java, C++ và Julia là những ngôn ngữ có tính năng phổ biến với các nhà phát triển AI.

Nói chung, hệ thống trí tuệ nhân tạo hoạt động bằng cách tiếp nhận một lượng lớn dữ liệu huấn luyện đã được gán nhãn, phân tích dữ liệu để tìm ra các mối tương quan và mẫu, sau đó sử dụng những mẫu này để dự đoán về trạng thái tương lai. 

Điều này có nghĩa là một trợ lý ảo được cung cấp các ví dụ văn bản có thể học cách tạo ra các cuộc trao đổi giống như thực tế với con người, hoặc một công cụ nhận dạng hình ảnh có thể học cách nhận diện và mô tả các đối tượng trong hình ảnh bằng cách xem xét hàng triệu ví dụ. Các kỹ thuật trí tuệ nhân tạo sinh sản mới, đang ngày càng cải tiến, có thể tạo ra văn bản, hình ảnh, âm nhạc và phương tiện khác có tính chân thực.

2.2. Những khả năng của AI

Lập trình trí tuệ nhân tạo tập trung vào các kỹ năng nhận thức sau đây:

• Học tập

Khía cạnh này của lập trình trí tuệ nhân tạo tập trung vào việc thu thập dữ liệu và tạo ra các quy tắc để chuyển nó thành thông tin có thể thực hiện. Các quy tắc, được gọi là thuật toán, cung cấp cho các thiết bị tính toán hướng dẫn từng bước về cách hoàn thành một nhiệm vụ cụ thể.

• Lý luận

Đề cập đến khả năng tập trung vào việc lựa chọn thuật toán phù hợp để đạt được kết quả mong muốn.

• Tự sửa lỗi

Nó được thiết kế để liên tục điều chỉnh thuật toán và đảm bảo chúng cung cấp kết quả chính xác nhất có thể.

• Sáng tạo

Trí tuệ nhân tạo sử dụng mạng nơ-ron, hệ thống dựa trên quy tắc, phương pháp thống kê và các kỹ thuật trí tuệ nhân tạo khác để tạo ra hình ảnh mới, văn bản mới, âm nhạc mới và ý tưởng mới.

3. Tại sao AI quan trọng?

• Tăng cường hiệu suất

Trí tuệ nhân tạo quan trọng vì tiềm năng thay đổi cách chúng ta sống, làm việc và giải trí. Nó đã được sử dụng hiệu quả trong kinh doanh để tự động hóa các nhiệm vụ thường được thực hiện bởi con người, bao gồm công việc dịch vụ khách hàng, tạo khách hàng tiềm năng, phát hiện gian lận và kiểm soát chất lượng. 

Trong nhiều lĩnh vực, trí tuệ nhân tạo có thể thực hiện nhiệm vụ tốt hơn con người. Đặc biệt là khi đến những nhiệm vụ lặp lại, chi tiết như phân tích số lượng lớn các tài liệu pháp lý để đảm bảo các trường liên quan được điền đúng cách, các công cụ trí tuệ nhân tạo thường hoàn thành công việc nhanh chóng và với ít lỗi. 

• Mở rộng thông tin

Do khả năng xử lý các tập dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo cũng có thể cung cấp thông tin chi tiết về hoạt động của doanh nghiệp mà họ có thể chưa nhận thức được. Sự mở rộng nhanh chóng của các công cụ trí tuệ nhân tạo sinh sản sẽ quan trọng trong các lĩnh vực từ giáo dục và marketing cho đến thiết kế sản phẩm.

• Phát triển kinh doanh

Thật vậy, sự tiến bộ trong các kỹ thuật trí tuệ nhân tạo không chỉ giúp tăng cường hiệu suất mà còn mở ra cánh cửa cho những cơ hội kinh doanh hoàn toàn mới đối với một số doanh nghiệp lớn. Trước làn sóng trí tuệ nhân tạo hiện tại, khó có thể tưởng tượng được việc sử dụng phần mềm máy tính để kết nối hành khách với xe taxi, nhưng Uber đã trở thành một công ty trong danh sách Fortune 500 bằng cách làm điều đó.

Trí tuệ nhân tạo đã trở thành trọng tâm của nhiều công ty lớn và thành công nhất hiện nay, bao gồm Alphabet, Apple, Microsoft và Meta, nơi các công nghệ trí tuệ nhân tạo được sử dụng để cải thiện hoạt động và vượt qua các đối thủ cạnh tranh. Ví dụ, tại Alphabet, công ty con Google, trí tuệ nhân tạo đóng vai trò trung tâm trong công cụ tìm kiếm, các xe tự lái của Waymo và Google Brain, nguyên mẫu mạng nơ-ron transformer được phát minh để xử lý ngôn ngữ tự nhiên và đã tạo ra những đột phá gần đây.

4. Trí tuệ nhân tạo mạnh (Strong AI) và trí tuệ nhân tạo yếu (Weak AI)

• Weak AI

Còn được gọi là trí tuệ nhân tạo hạn chế (narrow AI), được thiết kế và huấn luyện để hoàn thành một nhiệm vụ cụ thể. Các robot công nghiệp và trợ lý ảo cá nhân, như Siri của Apple, sử dụng trí tuệ nhân tạo yếu.

• Strong AI

Trí tuệ nhân tạo mạnh, còn được gọi là trí tuệ nhân tạo tổng quát (artificial general intelligence – AGI), mô tả việc lập trình có thể sao chép khả năng nhận thức của não bộ con người. Khi đối mặt với một nhiệm vụ không quen thuộc, một hệ thống trí tuệ nhân tạo mạnh có thể sử dụng logic mờ để áp dụng kiến thức từ một lĩnh vực sang lĩnh vực khác và tự động tìm ra giải pháp.

5. Phân loại AI

• Reactive Machine – Máy phản ứng

Đây là các hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI) lâu đời nhất và có khả năng giới hạn. Chúng cố gắng sao chép khả năng phản ứng của tâm trí con người với các kích thích khác nhau. Tuy nhiên, những máy này không có khả năng lưu trữ thông tin và kinh nghiệm để sử dụng trong tương lai, nghĩa là chúng không có khả năng “học hỏi”.

Thay vào đó, chúng chỉ có thể phản hồi tự động với một số đầu vào hoặc sự kết hợp hạn chế. Chúng không thể sử dụng trí nhớ để cải thiện hoạt động dựa trên những gì đã học được trước đó.

Ví dụ về một hệ thống AI phản ứng phổ biến là Deep Blue của IBM, một máy tính đã đánh bại đại kiện tướng cờ vua Garry Kasparov vào năm 1997. 

• Limited Memory – Bộ nhớ giới hạn

Các ứng dụng trí tuệ nhân tạo hiện nay đều được xây dựng trên công nghệ bộ nhớ hạn chế, tức là chúng có khả năng học hỏi từ các dữ liệu lịch sử để đưa ra quyết định. Để làm được điều này, các hệ thống AI sử dụng một khối lượng lớn dữ liệu đào tạo được lưu trữ trong bộ nhớ để tạo thành mô hình tham chiếu.

Ví dụ, để nhận dạng hình ảnh, AI sẽ được đào tạo bằng cách sử dụng hàng nghìn bức ảnh và nhãn để học cách đặt tên cho các đối tượng trong hình ảnh. Khi một hình ảnh mới được quét bởi AI, nó sẽ sử dụng các hình ảnh đào tạo làm tài liệu tham khảo để hiểu nội dung của hình ảnh mới và dựa trên kinh nghiệm học tập để gắn nhãn đúng cho hình ảnh đó.

Các ứng dụng trí tuệ nhân tạo phổ biến như chatbot, trợ lý ảo hay xe tự lái đều được điều khiển bởi công nghệ bộ nhớ giới hạn. này. 

• Theory of mind – Lý thuyết về tâm lý

Hiện nay, các nhà nghiên cứu trí tuệ nhân tạo đang nỗ lực đạt được trình độ trí tuệ nhân tạo cao hơn, tức là cấp độ tâm trí. Một AI đạt trình độ này có khả năng hiểu rõ hơn về những người và vật thể nó tương tác bằng cách nhận biết được nhu cầu, cảm xúc, niềm tin và quá trình suy nghĩ của chúng.

Trí tuệ cảm xúc nhân tạo là một ngành công nghiệp mới và hứa hẹn, tuy nhiên để đạt được trình độ tâm trí AI sẽ đòi hỏi sự phát triển đồng bộ của nhiều lĩnh vực khác trong AI. Điều này là do để thực sự hiểu được nhu cầu của con người, các cỗ máy AI cần phải nhìn nhận con người là những cá thể có tâm trí được định hình bởi nhiều yếu tố khác nhau, và để hiểu được điều đó thì AI cần phải có khả năng “hiểu” con người. 

• Self-aware – Tự nhận thức

Đây là giai đoạn phát triển cuối cùng của trí tuệ nhân tạo (AI), tuy nhiên hiện tại chỉ tồn tại trên phương diện giả thuyết. Loại AI này sẽ tự nhận thức, tự giải thích và phát triển đến mức giống với bộ não của con người.

Tạo ra loại AI này vẫn còn rất lâu, có thể mất hàng thập kỷ hoặc thậm chí hàng thế kỷ nữa mới thực hiện được, nhưng đó vẫn là mục tiêu cuối cùng của tất cả các nghiên cứu về AI. Loại AI này sẽ không chỉ có khả năng hiểu và kích thích cảm xúc ở những người mà nó tương tác, mà còn có cảm xúc, nhu cầu, niềm tin và mong muốn của chính nó. 

Lời kết

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang đóng một vai trò rất quan trọng trong cuộc sống hiện đại và có khả năng thay thế con người trong nhiều lĩnh vực. Điều này đặt ra nhu cầu phát triển các loại trí tuệ nhân tạo trong tương lai để giúp cải thiện cuộc sống của con người. Vậy còn bạn, bạn nghĩ sao về tiềm năng của AI?

Đọc thêm: